chapatta in manyatta

We hebben het weer veel te lang verwaarloosd en moest het niet zijn dat geen nieuws goed nieuws was zou men bijna gaan vermoeden dat we beide met een stevige buikloop aan de bedpan gekluisterd waren en daardoor misschien niets meer lieten weten. Uiteraard is niets minder waar (uiteraard), alhoewel dat ik me toch bedenk dat we beide toch enige last hebben gehad van een minder viskeuze stoelgang dan men zou verwachten op een doordeweekse dag in pakweg september. Genoeg pipikaka verhalen voor deze minuut, over naar boeiender stukken ‘diary’.

Voor diegene die graag lachen met ons onderwerp, hier nog wat meer lachvoer: het staat nog steeds niet vast, maar we zitten wel in een goede richting en ons veldwerk vordert. Begeleiding is wat schaars en dat maakt de zaken er niet gemakkelijker op. Wat zijn we nu in feite aan het doen: een korte beschrijving maar vergeef me als er gaten of anomalieën in zitten, het is allemaal wat moeilijk, ook voor ons:
We bestuderen in een groter kader de noord-oostelijke sloppenwijken van Kisumu (een 6tal km²). En daarin bestuderen we nu 2 markten, de Koyango markt en de Kondele markt.

Kondele markt - Kondele Junction

De Kondele markt ligt op een ERG belangrijk toekomstig kruispunt van grote wegen, namelijk de JomoKenyatta (één van de twee grote uitvalswegen van Kisumu) en de bypass (een soort geplande ring rond Kisumu). Die bypass moet er nog komen, dus nu is het alleen nog maar de JomoKenyatta, maar binnen dit en een paar jaar ligt die bypass er en zal dat specifieke punt erg belangrijk worden voor de omgeving. Nu functioneert het als een soort markt, is het een parking en wordt het voor verschillende doeleindenes (wegens onenigheid tussen de twee auteurs) gebruikt. We proberen te onderzoeken hoe het geheel nu functioneert (op kleine en grote schaal) en eventueel wat de impact zal zijn van het aanleggen van de ring rond Kisumu. Daarnaast bestuderen we ook Koyango, dit is een meer achterliggende markt diep in Manyatta, met een eerder ruraal karakter. De vergelijking van deze 2 markten en diens omgeving levert hopelijk ook interessante inzichten op over het geheel van de noord-ooestelijk sloppenwijken. Voilah, in een ground-nuttshell wat we doen.

Nota: de plannen van de bypass (het masterplan) en de plannen van ‘Kisumu as Millenium City’ mogen we van de townplanner NIET inkijken… waar we het enkele weken geleden nog wel nen toffe pee vonden, vinden we het nu eerder ne ***. We waren er nog eens langsgegaan voor een heel aantal vragen, die hij echt met het grootste ‘dit-doe-ik-nu-eens-echt-met-tegenzin’-gezicht dat hij kon vinden in zijn lade, beantwoordde en na 5minuten al twee keer vroeg: ‘can I run off now?’. (allé, geen nood dat hij ander dingen te doen heeft maar dan moet hij toch ook niet zeggen dat hij wel tijd heeft voor ons he) (soit)(na onze eerst vraag of er een masterplan was antwoordde hij trouwens ‘nee’ en toen we vijf minuten daarna vroegen waarop de plannen van de bypass dan stonden zei hij vrolijk ‘on the masterplan off course’)

Praktisch kwam het werk de vorige dagen neer op het volgende: we vertrekken ’s morgens naar Kondele met Meneer Matatu (even van de gelegenheid gebruik maken om te vermelden dat we ons record hebben verbroken daaromtrent, namelijk 23 zotten –waaronder wij- in een matatu) (even recapituleren, normaal zit ge er met 14 in, het vorige record was 20)(prop!).

We stappen uit, nemen ons boekje boven waar we de niet accurate plannetjes al in getekend hebben en stappen alles een tweetal keer af. De eerste keer heel erg traag om overal aan te duiden wat er staat (huizen, nieuwe huizen, huizen die weg zijn, gehuurde huizen, grote winkels, kleine winkels, bijna niet-winkels (tijdelijke barakjes), gemengd wonen en werken, werkplekken, kerken, gemeenschapshuizen, waterpoints, tuinen, muren, …), alles dus zo’n beetje. Daarbij stellen we ook af en toe vragen over wat wat nu precies is. Dit geheel duurt natuurlijk érg lang. Daarna gaan we er een tweede keer door –praktisch hollen- met het fototoestel in de hand om zoveel mogelijk foto’s te trekken op zo kort mogelijke tijd. Dit om twee redenen: ten eerste is ons fototoestel misschien evenveel waard als het huis dat we ermee trekken (misschien zelfs meer) en kijken de mensen er dus met enig misprijzen/misnoegen/argwaan/irritatie/frustratie naar en is het, me dunkt, dus geen goed idee om er dagenlang mee te staan zwaaien. Ten tweede wil zowat elke inwoner van Manyatta graag op de foto staan (dat dan ook) en roepen ze al van ver dat ge een foto moet trekken van hun. Tegen dat ge daar zijt hebben weeral 7 andere mensen het gezien en moet ge die weer allemaal fotograferen… zo blijft ge natuurlijk bezig. Dermee dat we het geen slecht idee vinden om als een wervelstorm door Manyatta en Kondele te razen en alle foto’s te nemen nog voor ze goed en wel beseffen dat we een fotomasjien vast hebben. Vandaar. Dit geheel gaat dan uiteraard weer érg snel. ’s Avonds zetten we de foto’s dan over en duiden we van elke foto aan waar ze precies genomen is. Dit gaat dan uiteraard weer érg traag.

Verschillended sfeerbeelden van onze fotorush door Manyatta en Kondele

Hier en daar pikken we er ook de belangrijkste typologie uit en vragen we of we binnen de compound mogen optekenen. Dan maken we een soort eenmalige studie die redelijk representatief is voor de helft van de huizen daar.

Af en toe proberen we ook op de hogere gebouwen te geraken voor een uitzichtje en enig structuur te krijgen in de wirwar van koterijen. Een van deze gebouwen was een ruwbouw structuur met onderaan een groothandel die reeds in gebruik is. We vroegen daar of het mogelijk was om even bovenaan te kunnen gaan kijken. Jaja, dat was mogelijk, IF you can ‘CLIMB’ the way up… (?) Blijkt dat van grondniveau naar niveau één dus nog geen trap voorhanden is. Een erg vriendelijke en open Masaï (dat hadden we dus nooit verwacht, een open Masaï!) nam ons mee naar de achterkant en daar moesten we via een omgevallen tafel, boom en golfplaten barak naar het eerste niveau klauteren. Fie heeft dat erg goed gedaan. Een erg mooi zicht van boven en een erg verhelderende blik op de omgeving.

Uitzicht vanop een der hoge gebouwen en uiteraard ook een kiekje van ons: geheel ongeposeerd!

Dit is wat de voorbije week zowat hebben gedaan. Uiteraard zijn de verschillen in cultuur daarbij niet geheel onopgemerkt voorbij gegaan.

Laat me om te beginnen het even hebben over Sofie haar beste vriendin. We bestellen twee chapati’s in een lokaal eetkraampje. Voor diegene die niet geheel weten wat dat is, vergelijk het met een –heerlijke- vettige, hartige, dikke pannekoek, die hier normaal bij het eten wordt geserveerd. Bij de bonen of bij de kip, of bij alles eigenlijk. Maar droog is hij dus ook bijzonder lekker. Soit, we bestellen dus 2chapati’s en een lieve dame bedient ons. Nét als we betaald hebben en een halve voet buiten de barak zetten klampt de lieve vrouw Sofie een beetje heimelijk aan. Op een erg geheimzinnige en fluisterende toon vraagt ze Fie’s gsm-nummer, waarop Fie nogal verbaasd vraagt waarom ze dat wil hebben, waarop zij op haar beurt gewoon antwoordde dat ze goede vrienden wou zijn. Jah, wat kan een mens daarop tegen hebben in feite he? Dus die avond kreeg Fie een bericht van Flora dat ze haar een goede nacht wenste en vroeg of we de volgende dag niet konden komen avondeten bij haar thuis. Erg lief natuurlijk, maar als we op alle lieve verzoeken in zouden gaan zouden we niets anders meer kunnen doen… we hebben maar teruggestuurd dat we de volgende dag zeker nog chapati kwamen eten. Een goed plan. Deze keer moesten we mee haar oma gaan groeten die om de hoek werkte. Ook al haar nonkels en zeven tantes hebben we gezien op dat wandelingetje naar de oma. Erg leuk, ze zijn hier erg open, we geraken er al wat aan gewend -al kunnen we ons nog niet inbeelden dat we de volgende keer in België bij het kopen van een wit brood ons gsm-nummer ook zullen moeten geven.

(god vergeve het ons, we noemen haar Flora Chapati –een erg toepasselijke maar ook wel erg suske en wiske klinkende naam)

Fie Chapatie

Goed, op bijna dezelfde wijze heb ik ook een heel goei vriendin gemaakt, Wilkester van de markt. Ze verkoopt groenten en fruit en bij het kopen van een banaan heb ik een foto getrokken, waarna we natuurlijk vrolijk gsm-nummers hebben uitgewisseld. Elke keer we er nu voorbij komen groeten we haar en zij ons natuulijk. We hebben zelfs al een portie ground-nuts zo gekregen, ondanks mijn aandringen om er gewoon voor te betalen.

Waar Flora nog een sms stuurde, gebeurt het eigenlijk wel vaker dat mensen aan wie je je nummer geeft gewoon voor een halve seconde laten rinkelen, als in “bel mij terug”. Jah, daar kunnen we natuurlijk niet geheel mee lachen en bellen we meestal ook wel niet terug (god vergeve het ons).

arts & crafts

Een van deze dagen zaten we ook met een kleine paniek-situatie. ’s Ochtends aangekomen in Kondele, Luk zit nog op een stoeprand wat aantekeningen te maken en Fie staat 15meter verder wat rond te kijken en aantekeningen te maken. Plots merk ik dat ALLE mensen die ik kan zien op de markt in de richting kijken van Fie. Heu? Wat valt er te zien, dus ik kijk even op en kijk vrolijk mee in de richting. Plots doen ALLE mensen van de markt het teken naar mij dat Fie ginder ergens in een bar gesukkeld is. Aargh, ik loop er gauw heen en steek alle spullen vlug weg. Fie staat bij een klein barakje dat als bar dienst doet, waar we de vorige dagen al een aantal keer voorbij kwamen. Een niet gering aantal dronken mannen riep ons toen al toe, met een niet gering aantal dubbele tongen, dat we moesten komen. (HEEAI MLUSUNGLU) We wandelden er eigenlijk altijd al met een aardig boogje en een vlugge groet voorbij en aan uitgerekend DAT barretje stond Fie nu. Ze was er eerder bijna ingeduwd hoorde ik achteraf. Dus ik vervoeg me bij mijn collega, moet daar nog eerst de halve bevolking een hand schudden en probeer Fie mee weg te trekken richting veiliger, zonder onze dronken ‘vrienden’ op stang te jagen. Ze achtervolgden ons nog een tiental meter en toen er daar nog een andere zatte met Fie begon te babbelen kreeg die zatte plots een paar rake meppen van onze dronken ‘vriend’. Aaargh, lopen maar… door de markt, alle mensen gebaren dat we nog maar wat verder moeten doorlopen… uurgh, en lopen maar. Bon, uiteindelijk niets gebeurd dus maar toch even lichtelijke stress daar. Nota, het was 11uur ’s ochtends en alle mensen in de bar waren meer dan dronken -al gebeurt het eigenlijk érg frequent dat we dronken mensen tegenkomen op straat, op alle uren van de dag. Achteraf hoorden we dat het het einde van de maand was en alle mannen hun salaris eens flink gingen halveren in de bar.

Verder zijn wij ook onze zelve eens gaan laten gaan in een bar, maar dan een degelijker en op een degelijker uur. Ivy die we hier kennen als de dochter van één der slum-leaders nam ons mee naar de ‘mon ami’. Een fancy barretje waar ’s avonds al eens een voetje wordt verschoven, op echte ‘rock-music’ aldus Ivy. Ah, en wat mag dat dan wel zoal zijn, vragen we haar? Erg vrolijk begon ze daar ‘BAAILACHIEEE BAAILACHAAA’ te kwelen… (urgh, naar Europese normen een fout poplied ingezongen door een menig fout travestiet, met een fout achtergrond-deuntje op een fout ‘Eugène-Jos-Bosmans-show-orgeltje’)

Ivy, zo dronken als een paard in de gang na haar twee Schmirnoffs klampte mij iéts te hard aan en Fie had last van ene mister ‘I do the ducky-dance for you don’t you like me now?’. Goed, een gezellige avond dus wel.

Ons vader begint ons maar al te graag te zien en vindt het maar al wat te jammer dat we haar huis nog altijd niet gezien hebben. Vandaag was Fie in de Town Hall met ons vader aan het praten voor wat informatie omtrent de verschillende CBO’s (community based organisations) en NGO’s… jammer genoeg ging het interview niet zo vlot en moest Fie na elke vraag degageren naar een ander lokaal. Zowat alle klerken van de Town Hall kennen haar nu bij naam en voornaam en leeftijd (like they care). Maar goed, in die richting kunnen we nu toch ook weer wat verder.

(ons vader? hoor ik u mompelen… wel, dat is ons Mary. We vonden het nogal sneu om ze gewoon ‘ons tweede moeder’ hier te noemen en daarom hebben we ze –clever clever- ons vader genoemd –en ook wel een beetje omdat het lijkt of ze 4 toupetjes bovenop elkaar gestapeld heeft.)(god vergeve ons)

sfeerbeeldje uit Manyatta

Goed, we gaan het hierbij laten.

Vanaf nu proberen we frequenter minder lange posts te postsen, zodat fans niet zo lang op hun honger moeten zitten.

Nog exact een maandje min één dag en start…

zoenen,

uw aller,

kak en bonen

the whitest/hippest duo in town

(merci ma voor uw mailtje, ik heb het met veel plezier en een grote glimlach gelezen)

en aan broer en zus: de uitnodiging voor het huwelijk wordt met veel plezier ontvangen op:

LUKE LEFEVER

CARE OF SOOPER GUESTHOUSE

P.O.BOX 40100 1729

KISUMU, KENYA

(post voor Fiebel mag natuurlijk ook altijd naar dit adres verstuurd worden, misschien ook met mijn naam erboven want mijn naam kennen ze beter dan Fiebels)(let ook op de spatie's tussen 40100 en 1729 !)